CUMHURİYETİN birinci yıllarında çok güç kaidelerde kurulan birbirinden kıymetli fabrikalar özelleştirme ismi altında yok kıymetine satılırken ‘bu kadar da olmaz’ dedirtecek operasyonlardan Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları İşletmesi de (SEKA) hissesini aldı. 1936 yılından bu yana ülkenin kalkınma sürecinde kağıt muhtaçlığını karşılayarak kritik rol oynayan SEKA, eğitimin, kağıdın değerinin göz arkası edilmeye başlamasıyla gözden çıkarıldı. SEKA’ya birinci darbe 1988 yılında Turgut Özal’ın başbakanlığı devrinde vuruldu. ANAP periyodunda iktidara yakın şirketlerin önünü açmak için 133 gün grevde tutularak üretimden uzaklaştırılan SEKA, AKP periyodunda ise iktidara yakın şirketlere fabrikalarını devretmek, kapısına kilit vurmak zorunda kaldı. 198 milyon dolara kurulup 1.1 milyon dolara Albayrak Grubu’na satılan Balıkesir SEKA, 5 milyon liraya özelleştirilip 68 milyon liraya geri alınan Giresun SEKA ve daha niceleri…
CUMHURİYETİN SİMGESİYDİ
SEKA, kapısına kilidin vurulduğu 2005 yılına gelinceye kadar olan periyotta Bolu (2 adet), Dalaman, Balıkesir, Zonguldak, Giresun, Kastamonu ve Ordu’da fabrikaları, Ankara’da matbaası ve yurdun çeşitli yerlerinde değerli emlakı olan dev bir sanayi kuruluşuydu. SEKA aynı zamanda okulu, kreşi, sineması, tiyatro salonları, spor kulüpleri, birinci bayan kürek kadrosuyla Cumhuriyet ideolojisini yansıtan en hoş örneklerden biriydi. Ülkeyi kağıtta dışa bağımlılıktan kurtaran SEKA kapatılınca yayıncılık bölümü adeta kara kışa girdi. İthalata bağımlı hale gelen Türkiye’de kağıt fiyatları artan döviz kuruyla birlikte adeta uçtu, maliyetler patladı, kimi periyot kağıt bulunamaz, gazete ve mecmualar basılamaz oldu. SEKA kapanınca cari açık ateşine bir odun daha atılmış oldu.
198 milyona yapıldı, 1 milyona satıldı
BALIKESİR kağıt fabrikası, 1981 yılında 198 milyon dolarlık bir yatırımla kuruldu. AKP 2003’te fabrikayı en yakınına, Albayrak Grubu’na sattı. 198 milyon dolara kurulan fabrika 1.800 dönüm yeri, 185 lojmanı, toplumsal tesisleri ve çok sayıda varlığıyla birlikte yalnızca 1.1 milyon dolara gitti. Albayraklar çabucak 287 emekçiyi attı. Sendika ihalenin iptali için dava açtı. Yüksek yargı 2003, 2004, 2005 ve 2006 yıllarında yürütmeyi durdurma ve iptal kararları verdi. Fakat atı alan Üsküdar’ı geçti. 2013 yılında çıkarılan şirkete özel Bakanlar Kurulu kararıyla yargı tümden devre dışı bırakıldı.
5 milyona satılıp 68 milyona geri alındı
2003 yılında ihaleye çıkarılan fabrikayı Necmettin Erbakan’ın damadının idarede olduğu Milda Kağıt Sanayi şirketi 5 milyon liraya (3.5 milyon dolar) satın aldı. Şirket, fabrikayı 5 yıl çalıştırma zaruriliği olmasına karşın kısa müddet çalıştırıp kamuya ve emekçilere 40 milyon lira borç bırakıp, kapattı. Kaidelere uymadığı için fabrika Milda’nın elinden alınması gerekirken alınmadı. Milda 2010 yılında fabrikanın makinelerini 11 milyon liraya hurdaya sattı. AKP’nin buyruğuyla Giresun Vilayet Özel Yönetimi de fabrikanın 684 dönümlük yerini 68 milyon lira ödeyerek Milda’dan satın aldı.
SEKA çalışanları direnerek kazandı
SEKA’nın Kocaeli fabrikası 1998’de kapatılmak istendi. Binlerce personel ve ailesi, bir ay boyunca karara direnek fabrikanın kapatılmasını engelledi. Böylelikle fabrika, 2005’e kadar üretmeye devam etti.