Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP) tarafından hazırlanan Kara Rapor 2024, Türkiye’deki hava kirliliğinin boyutlarını ve halk sıhhatine tesirlerini ortaya koydu. Rapora nazaran, İzmir, ulusal mevzuatın belirlediği hava kirliliği hudutlarını aşmış durumda. İstanbul ve Ankara ise sonda bulunuyor.
İZMİR KİRLİ HAVA SOLUYOR, İSTANBUL VE ANKARA SINIRDA
Raporda yer alan bilgilere nazaran, İzmir’de PM10 düzeyleri, 2022 yılında ortalama 45,18 µg/m3 ile ulusal hudut olan 40 µg/m3’ün üzerinde seyretti. İstanbul ve Ankara’da ise hava kirliliği hudut kıymetlere yakın. İstanbul, 2022 yılında 38,41 µg/m3 PM10 düzeyine ulaştı. Bu kıymet, Dünya Sıhhat Örgütü‘nün (DSÖ) belirlediği hudutların 2,5 katı üzerinde.
KANSER RİSKİ VE EKONOMİK YÜK
Kara Rapor, hava kirliliğinin sadece teneffüs yolları hastalıklarına değil, tıpkı vakitte göğüs kanseri üzere önemli hastalıklara da neden olduğunu gösteriyor. Prof. Dr. Gamze Varol, hava kirliliği ve göğüs kanseri ortasındaki bağlantının giderek daha fazla kanıtlandığını belirtti. Raporda, NO2’nin göğüs kanseri riskini artırdığı ve bu artışın Fransa’da yıllık 825 milyon avro ekonomik kayba yol açtığına dikkat çekildi.
NÜFUSUN YÜZDE 92’Sİ KİRLİ HAVA SOLUYOR
THHP Koordinatörü Deniz Gümüşel, Türkiye’de hava kalitesi izleme sisteminin yetersiz olduğunu vurguladı. Gümüşel, “Ülke genelinde nüfusun yüzde 92’si, DSÖ’nün belirlediği standartların altında kirli hava soluyor” tabirlerini kullandı. İstanbul’da kurulan 29 hava izleme istasyonunun sırf yarısından nizamlı data alındığını belirten Gümüşel, Göztepe bölgesinin en kirli hava şartlarına sahip olduğunu aktardı.
HAVA KİRLİLİĞİ ÖLÜMLERİN YÜZDE 19’UNDAN SORUMLU
Rapora nazaran, hava kirliliği 30 yaş üstü ölümlerin değerli bir kısmını oluşturuyor. Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, 2022’deki ölümlerin yüzde 14,2’sinin hava kirliliği ile bağlı olduğunu lisana getirdi. DSÖ datalarına nazaran, dünya genelinde beş ana hastalığa bağlı ölümlerin yüzde 19’u hava kirliliğinden kaynaklanıyor.
ETKİLİ TAHLİL İÇİN HAVA KALİTESİ İZLEMESİ ŞART
Uzmanlar, Türkiye’de hava kirliliği ile gayret için izleme ve ölçüm sistemlerinin geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor. Bilhassa fosil yakıt kullanan sanayi bölgelerinde izleme yapılmadığına dikkat çeken yetkililer, sürdürülebilir bir etraf için kapsamlı tahlillerin hemen hayata geçirilmesi gerektiğini belirtiyor.
